Acteur

Dit is Nicola.
Hij is een acteur.
Hij doet aan VV.
VV staat voor Visual Vernacular.
Het is een kunstvorm in de dovencultuur.

Bedrijven, festivals of evenementorganisatoren
kunnen Nicola uitnodigen voor een optreden.

Ze kunnen Nicola verzoeken geven voor het optreden:
   • een specifiek thema
   • het doel van het optreden
   • Hij moet een nieuwe voorstelling voor de eerste keer doen.
   • Hij moet een oude voorstelling herhalen.
   • Wat kost de voorstelling?

Als iedereen het eens is,
dan begint de samenwerking.

De voorbereiding hangt af van de duur en het type voorstelling.
Nicola begint meestal een maand voor het optreden.
Als de datum heel binnenkort is,
dan moet hij een oude voorstelling opnieuw uitvoeren.
Dan oefent en herhaalt hij de voorstelling,
zodat hij de inhoud goed onthoudt.
Als Nicola een nieuwe voorstelling doet,
dan is de voorbereiding ingewikkelder.
Hij moet nadenken over:
Welke verbanden zijn er tussen het onderwerp en zijn kindertijd?
Als hij een onderwerp kan kiezen,
dan denkt hij na over:
Wat is mijn inspiratie?

Bijvoorbeeld:
   • een sociale situatie
   • iets dat nu in de wereld gebeurt

De voorbereiding begint met het tekenen van plaatjes.
Ze vertegenwoordigen een verhaal.

Er kunnen verschillende boodschappen zijn:
   • een sterke boodschap
   • een eenvoudige boodschap
   • een gelukkig einde
Nicola tekent dan wat hij heeft getekend.
Daarna neemt hij zichzelf op terwijl hij gebaart.
Hij kijkt:
Moet hij bepaalde delen veranderen?
Dan is hij klaar voor de voorstelling.

Nicola moet opletten:
Voor welk publiek treedt hij op?
Is het alleen voor doven of ook voor horenden?
Met VV moet hij op zijn techniek letten.
Hij mag geen gebaren gebruiken.
Hij moet goed gebaren.
Hij moet zijn boodschap duidelijk overbrengen.
Hij moet zijn eigen emoties onder controle hebben.
Zo niet,
dan bestaat het gevaar:
Hij vergeet hoe de voorstelling verder gaat.

Soms doet Nicola mee aan theatergroepen.
Als hij zich op zijn gemak voelt bij de mensen
en zij een passie voor theater hebben.
Maar meestal werkt hij alleen.

Nicola kan communiceren met horende of dove klanten.
Nicola kan op verschillende manieren communiceren.
Meestal nemen ze contact met hem op via e-mail.
Wanneer ze persoonlijk ontmoeten,
communiceert hij met gezichtsuitdrukkingen en gebaren.
Of hij schrijft op papier of op zijn mobiele telefoon.

Aan het einde van de voorstelling probeert Nicola te
voelen hoe het publiek zich voelt.
Als het publiek tevreden is,
dan maakt hij een aantekening,
hoe hij heeft opgetreden.
Als de reactie van het publiek neutraal is,
dan moet hij de voorstelling verbeteren of laten vallen.

Alles wat Nicola nodig heeft voor de voorstelling is een podium en zwarte kleding.
Soms voert hij VV ook uit met muziek.
Een projector kan een betere voorstelling creëren,
omdat je ook de inhoud van een video kunt zien.

Nicola werkt altijd ergens anders.
Nicola kan in verschillende ruimtes werken.
Bijvoorbeeld, in een theater.
De beste plaats voor VV-voorstellingen is de straat.
VV is straatkunst.

Architect

Dit is Consuelo Agnesi.
Zij is een zelfstandige architect.
Ze heeft een architectenbureau.
Het heet Studio in Movimento.
Ze is de eigenaar en wettelijke vertegenwoordiger van het bureau.
Ze gebruikt de principes van Universal Design.
Universal Design betekent:
Apparaten en plaatsen zijn toegankelijk.
Toegankelijk betekent:
Iets kan goed gebruikt worden door mensen met een beperking.

Er zijn verschillende bronnen voor het werk.
Bijvoorbeeld:
Consuelo heeft een projectidee.
Ze stelt het idee voor aan klanten.
Of:
Klanten komen naar haar toe met een idee.
Dan is er een vergadering met een onderhandeling.
Consuelo begint dan aan het project te werken.
Ze werkt eraan totdat het af is.

Wanneer je begint te werken aan een project,
is de eerste stap het bezoeken van de ruimte.
Dan neemt Consuelo metingen.
Ze kijkt naar de omgeving.
Consuelo maakt een schets.
Daarna verandert ze een paar details.
Dan ontmoet ze de klant opnieuw.
Ze legt het project uit.

Dan verandert Consuelo het ontwerp.
Ze voegt de exacte wensen van de klant toe.
Uiteindelijk wordt het ontwerp gefinaliseerd.
Consuelo begint met de bouwwerkzaamheden.
Ze is de bouwmanager.
Dat betekent:
Ze houdt toezicht op de bouwvakkers en medewerkers.

De dagelijkse routine van een architect is elke dag van de week anders.
’s Ochtends bezoekt Consuelo verschillende huizen.
Ze werkt aan begrotingen.
Ze neemt contact op met klanten.
In de middag beantwoordt ze e-mails.
Ze houdt zichzelf geïnformeerd:
Wat gebeurt er op haar bouwplaatsen?
Dan tekent ze ontwerpen.
Elke dag is anders.

Ze communiceert op verschillende manieren met klanten.
Ze past zich aan haar gesprekspartner aan.
Ze gebruikt gebarentaal met een doof persoon.
Als de dove persoon gesproken taal spreekt,
dan spreekt Consuela ook met hen.
Consuelo kan zonder problemen communiceren met horende klanten.
Als ze iets niet begrijpt,
schrijft ze het op haar mobiele telefoon of papier.
Wanneer Consuelo nieuwe klanten heeft,
legt ze eerst uit:
Hoe kunnen ze met elkaar communiceren?
Bijvoorbeeld:
Consuelo kan liplezen.
Dan zijn er geen problemen met communicatie.

Consuelo houdt van haar werk,
omdat ze altijd nieuwe plaatsen ziet.
Ze kan aan verschillende projecten werken.
Daarom moet ze in verschillende Italiaanse steden werken.
Zo kan ze veel reizen.
Consuelo wil ons meer vertellen over haar kantoor.
De kamers zijn ontworpen volgens de principes van Deaf Space.
Er is een entresol in het kantoor.
Haar bureau staat daar.
Vanaf daar kan ze de deur zien
en mensen die binnenkomen.
Ze kan ook het personeel op de begane grond zien.
Ze kan met hen praten.
Ze hoeft niet naar beneden te gaan om dit te doen.
De kamer is heel goed verlicht.
Dus de kamer is perfect.

Auto- en bandenmonteur

Dit is Patrik Sramota.
Hij heeft een bandenhandel en autoreparatiebedrijf.
In het begin kwamen er maar een paar klanten.
Nu heeft hij meer klanten.
Patrik adverteerde op het internet.
Hij verspreidde flyers.
Hij biedt bandenwissels aan.
Patrick biedt ook:
   • Airconditioningsystemen
   • Banden balanceren
   • Reparaties
   • Olieverversing
   • Remmen
   • Uitlaatsystemen
Hier verlaten de uitlaatgassen de auto.

Een klant wil een bandenwissel.
Patrik laat zien:
Hoe banden te wisselen.
Eerst verwijdert hij de band.
Dan zet hij de band op de wisselmachine.
Hij scheidt de band van het wiel.
Hij zet de winterband op het wiel.
Hij balanceert de band.
Hij zet de band terug op de auto.

Patrik heeft 5 tot 7 klanten per dag.
Soms heeft hij 10 klanten per dag.
Het is verschillend.
Patrik wisselt banden.
Hij repareert banden.
Het grootste deel van zijn werk is het wisselen van banden.

Patrik moet tijdens zijn werk voorzichtig zijn.
Hij stelt de krik correct af.
Hij let op:
De moeren zijn stevig aangedraaid.
Patrik is voorzichtig bij het verwijderen van de banden.
Hij draagt handschoenen.
Patrik moet voorzichtig zijn bij het monteren van de banden:
Hij mag zichzelf niet bezeren.
Hij moet precies en zorgvuldig zijn in zijn werk.

Patrik werkt alleen.
Hij beheert 4 tot 5 klanten per dag.
Als hij 6 of 7 klanten per dag heeft,
Dan heeft hij een tweede werknemer nodig.
Patrik kan niet alleen 6 tot 7 klanten aan.
Hij kan communiceren met klanten.
Als er een meningsverschil is,
schrijven ze dingen op.
Zo vinden ze een oplossing.

Patrik communiceert normaal met horende klanten.
Hij kan sneller communiceren met dove klanten.
Omdat hij ook doof is.
Dat is een voordeel.
Het werk eindigt meestal om 19:00 uur.
Dan zet Patrik de apparaten uit.
Hij sluit het rolluik.
Hij verkleedt zich.
Hij wast zijn handen.
Dan gaat Patrik naar huis.
Soms gaat hij ook na 19:00 uur naar huis.

Hij werkt van 15:00 uur tot 19:00 uur.
Hij werkt 4 tot 6 uur per dag.

Soms heeft Patrik moeite met het verwisselen van banden.
Er zijn grote banden met een laag profiel.
Deze banden wisselen is moeilijk en onaangenaam.
Er zijn ook machines.
Deze machines wisselen automatisch de banden.
Patrik heeft niet zo’n machine.

Patrik werkt altijd in de werkplaats van 15:00 uur tot 19:00 uur.
Hij werkt niet op andere locaties.

Autowasser

Dit is Andrej Jahn.
Zijn bijnaam is Ado.

Ado wast auto’s met de hand.
Hij biedt ook andere schoonmaakdiensten aan.
Ado runt een ijssalon en een restaurant.
Ado doet al deze taken.

Klanten sturen vaak berichten naar Ado.
Ado adverteert op Facebook.
Ado verspreidt flyers en visitekaartjes.
Klanten bevelen Ado aan bij anderen.
Daarom is Ado bekend.

Ado vraagt aan horende klanten:
Wat heeft u nodig?
De klanten antwoorden bijvoorbeeld:
Was alstublieft mijn wielen.
Soms willen de klanten dat
Ado andere delen van de auto wast.
Ado wast de hele auto.

Ado moet voorzichtig zijn.
Soms maakt Ado de keuken in een restaurant schoon.
Er is vet en olie in de keuken.
In de keuken draagt Ado handschoenen.
Ado maakt schoon met een stoomreiniger.
De stoomreiniger is erg heet.
Soms maakt Ado schoon met zuurreiniger.
Ook hiervoor moet Ado handschoenen dragen.
Ado werkt alleen.
Hij organiseert zijn eigen werktijd.

Ado legt aan klanten uit:
Ik ben doof.
Hij vraagt de klanten:
Spreek alstublieft langzaam.
Schrijf uw wensen alstublieft op een stuk papier.
Dan kan Ado de klanten begrijpen.
Zo communiceert Ado.

Soms heeft Ado veel klanten.
Soms heeft Ado minder klanten.
Elke dag is anders.

Op zijn werk heeft Ado alles onder controle.

Banketbakker

Dit is Lukas.
Hij werkt als banketbakker bij het bedrijf Jindrak.
Hij maakt voornamelijk taarten.
Voor speciale gelegenheden.
Bijvoorbeeld:
   • bruiloften
   • doopsels
Dit zijn zeer speciale taarten.

Klanten bestellen taarten bij Lukas.
Lukas maakt de taarten,
zoals de klanten ze willen.
Lukas controleert:
Wanneer moet de taart klaar zijn?
Welke taart moet hij maken?

Aan het begin van de werkdag controleert Lukas:
Hoeveel taarten moet ik maken?
Dan organiseert hij dat.
Lukas kijkt:
Welke ingrediënten hebben we?
Welke hebben we nodig?
Dat berekent hij dan.
Een leerling berekent:
Hoeveel botercrème hebben we nodig?
Dan bereiden ze alles voor voor vandaag en morgen.

Lukas moet voorzichtig zijn met de machines.
Ook met kokende vloeistoffen.
Lukas moet voorzichtig zijn met de taarten:
De ingrediënten zijn vers.
Daarom doet hij een geurtest.
Lukas controleert regelmatig eieren en fruit.

Soms werkt Lukas alleen.
Normaal werkt hij met collega’s.
Maar als zijn collega’s ziek zijn of op vakantie,
dan werkt hij alleen.
Lukas werkt nauw samen met een leerling.
Lukas leert hem dingen.
Ze ondersteunen elkaar.
Lukas geeft de leerling altijd taken.
In Lukas’ team zijn er 3 mensen.

Lukas communiceert met collega’s schriftelijk.
Hij gebruikt gezichtsuitdrukkingen.
Hij wijst naar iets.
Dat is visueel.
Dat helpt in het dagelijks leven.
Klanten laten Lukas een foto van een bruidstaart zien.
Dit is een inspiratie voor Lukas.
Hij kan de vorm en de taart kopiëren.

Aan het begin van zijn leerperiode was Lukas voor het eerst in de bakkerij.
Hij wisselde elke 3 maanden van taken.
Dit gaf hem praktische ervaring.
Hij probeerde alles.
Na 3 jaar legde hij het eindexamen van de leerperiode af.
Hij slaagde voor het examen.
Hij werkt sindsdien in dit vakgebied.

Lukas werkt hier nu 7 jaar.
Het gaat erg goed.
Het team is geweldig.
De tijd vliegt voorbij.

Het ontwerp van de taarten is veranderd.
De processen zijn ook veranderd.
Lukas voelt zich hier thuis.
Het team heeft plezier
en wisselt ideeën uit.
Lukas is ook creatief op het werk.
Het team wisselt ideeën uit:
Hoe kun je taarten maken?
Lukas voelt zich goed.

Lukas voelt zich comfortabel in het bedrijf en op het werk.
De uitwisseling met het team en met de baas is prettig.
Ze hebben altijd plezier.
Lukas houdt van werken met de taarten:
Het decoreren en de creativiteit.
Lukas voelt zich goed.
Het werk is positief.
Bijvoorbeeld:
Lukas geeft een persoon een verjaardagstaart.
Zij is er blij mee.
Lukas is blij,
wanneer hij zich kan concentreren op een taart.
Dat is geweldig.
Lukas houdt van het bedrijf en het werk.

Barista

Dit is Pavel Skrabak.
Hij werkt als barista, gespecialiseerd in koffie.
Klanten komen binnen.
Pavel bereidt verschillende drankjes voor de klanten:
   • Espresso
   • Cappuccino
   • Filterkoffie
   • Andere drankjes

Pavel communiceert normaal met klanten.
Hij gebaart:
Ik kan niet horen.
De klanten wijzen Pavel op het menu:
Ik wil dit drankje.
Of klanten bestellen een drankje met een tekstbericht.
Communicatie is oké.

Elke dag komen er verschillende aantallen klanten binnen.
Soms komen er weinig klanten binnen.
Soms komen er veel klanten binnen.
Klanten bestellen meestal een cappuccino.

Het bedrijf heeft een beveiligingsalarm.
Pavel verlaat het bedrijf.
Hij moet een code voor het alarm invoeren.
Hij moet alle lichten uitschakelen.
Dit bespaart elektriciteit.

Soms is Pavel alleen.
Meestal werkt hij samen met een collega.

Wat doet Pavel voordat hij vertrekt?
Hij maakt de koffiemachine schoon.
Hij controleert de kassa.
Hij schakelt het licht uit.
Hij haalt het afval weg.

Soms komen er dove klanten.
Maar Pavel is niet altijd daar.
Dan ontmoet hij de dove klanten niet.

Barista bij IKEA

Dit is Angelika.
Ze werkt als barista.
Een barista maakt koffie.

De klanten bestellen drankjes of taartjes
op een groot computerscherm.
Ze typen daar hun bestelling in.
De computer stuurt de bestelling door naar Angelika.
Angelika ziet:
Wat heeft de persoon besteld?
Angelika bereidt koffie en taart.
Ze geeft het aan de klant op een dienblad.

IKEA opent om 09:30 uur.
Angelika begint de voorbereidingen om 09:00 uur.
Ze bereidt alles voor,
wat de klanten nodig hebben.
Ze haalt de taart uit de vriezer.
Ze zet de taart op display.
Ze maakt alles schoon.
Ze wast de schotels voor taarten en koffie.
Ze reinigt de koffiemachine.
Ze vult de servetten bij.
Ze bereidt taartvorkjes voor.
De klanten komen om 09:30 uur.

Wat is belangrijk?
Angelika moet altijd naar de tafels kijken.
Ze moeten schoon en leeg zijn.
Als er maar een paar koffiekopjes achter de toonbank zijn,
moet Angelika nieuwe halen.
Dan voelen de klanten zich op hun gemak.
Angelika werkt ’s ochtends alleen.
De middagdienst begint om 12.00 of 13.00 uur.
Dan werkt Angelika samen met een tweede persoon.
De twee wisselen elkaar af.
Wanneer Angelika pauze neemt,
is de collega er.
Angelika kan dus tijdens de pauze het werkgebied verlaten.
Ze komt terug na de pauze.
Als er niet genoeg koffie is,
haalt Angelika meer uit het magazijn.
De volgende keer doet haar collega het.

Dove en horende mensen werken samen bij IKEA.
Angelika werkt normaal gesproken met horende collega’s.
De dove collega’s werken de middagdienst.
Er is vandaag een dove collega hier.
Ze werken vandaag samen.
Er is een bordje voor klanten.
Er staat op:
Hier werkt een doof persoon.
Ze gebruiken gebarentaal.
Als mensen dat lezen weten ze:
Angelika is doof.
Ze passen zich aan Angelika aan.
Met gezichtsuitdrukkingen, bijvoorbeeld.
Ze laten Angelika zien
wat ze willen drinken.
Ze gebaren drankje.
Ze zeggen “melk” langzaam.
Als mensen langzaam spreken,
kan Angelika liplezen.
Ze begrijpt wat ze zeggen.
Sommige klanten gebaren.
CODA’s, bijvoorbeeld.
CODA betekent: een kind van dove ouders.
Angelika kan dan met hen communiceren.
Als de communicatie niet werkt,
roept Angelika een collega.
Hij/zij zorgt voor de persoon.

Kort voor het einde van de dienst,
moet Angelika alles opruimen.
De taart moet terug in de vriezer.
Daar blijft het vers.
Dan wast en reinigt Angelika alles.
Het gebied moet schoon zijn voor de volgende dag.

Angelika werkt al 2 jaar bij IKEA.
Ze werd 1 maand voor de opening aangenomen.

Er is een toegankelijk alarm.
Toegankelijk betekent:
Iets kan gebruikt worden door mensen met een handicap.
Dit is Angelika’s horloge.
Als er een alarm is,
trilt het horloge.
Het toont een code.
De code betekent, bijvoorbeeld
   • er is een inbraak
   • er is een terroristische aanval
Als Angelika de code ziet,
dan weet ze:
Wat er aan de hand is?
Dan begeleidt Angelika de klanten naar beneden.
Alle collega’s verzamelen zich buiten bij een verzamelpunt.

Vrijwillige brandweer

Dit is Markus Springer.
Hij werkt bij de vrijwillige brandweer.
Wat doet de vrijwillige brandweer?
Ze komen bijvoorbeeld:
   • wanneer er een auto-ongeluk is
   • wanneer er een huis in brand staat
   • wanneer er stormschade is
   • voor andere noodgevallen

Wanneer de sirene van de brandweer gaat,
komen de vrijwilligers aan bij de brandweerkazerne.
Ze parkeren hun auto’s op een rij.
Ze rennen snel naar de kleedkamer.
Wat trekken ze aan?
   • Beschermende pakken
   • helmen
   • Handschoenen
Dan stappen ze in de brandweerwagens.
De baas vertelt iedereen
wat ze moeten doen tijdens de inzet.
Dat hangt af van
wat er is gebeurd.
Bijvoorbeeld: een auto-ongeluk.
Dan rijdt iedereen met zwaailichten naar de plaats van het ongeval.

De collega’s van Markus vertellen hem
wat ze nodig hebben.
Markus regelt dit meteen.
Ze communiceren met veel gebaren.
Dat is makkelijk.
Normaal gesproken is er weinig communicatie.

Waar moet Markus op letten?
Bewegende hulpdienstvoertuigen op de locatie.
Zijn collega’s vertellen hem daarover.
Markus moet afstand houden bij brand.
Markus moet ook afstand houden tijdens een storm.
Hij moet de omgeving in de gaten houden.
Collega’s informeren Markus over gevaren.
Dat is goed om te weten.
Markus weet nu alles.
Hij is goed voorbereid.

Als brandweerman mag Markus niet alleen handelen.
Hij wacht op zijn collega’s.
Wanneer iedereen in de brandweerwagens zit,
rijden ze samen weg.

Markus ontvangt de noodoproep van de brandweer op zijn mobiele telefoon.
De mobiele telefoon trilt.
Er staat:
Wat is er gebeurd?
Dan is Markus voorbereid.
Hij komt aan bij de brandweerkazerne.

Markus en zijn collega’s werken in Kautzen.
Als er een zeer gevaarlijke huisbrand is
in een andere stad
Bijvoorbeeld:
Verschillende huizen staan in brand.
Dan helpen de brandweerkorpsen uit de naburige steden.

5 jaar geleden was Markus
op een Europese cursus.
Daar leerde hij
wat te doen in het geval van
   • overstromingen
   • sterke stormen
   • stroomuitvallen
   • bosbranden
   • andere noodgevallen
door heel Europa.
Bijvoorbeeld: Frankrijk of Italië.
Als de brandweer in een land hulp nodig heeft,
rijdt de brandweer uit andere landen daarheen.
Ze helpen daar.

Na de inzet rijdt de brandweer terug.
Ze wassen de slangen.
Ze reinigen de beschermende kleding.
Ze maken alles schoon.
Dan gaan ze naar huis.

Buschauffeur

Dit is Martin Chalupar.
Martin rijdt met deze bus.

Hoe krijgt Martin opdrachten?
Optie 1:
Martin moet een groep naar een programma-onderdeel brengen.
Optie 2:
Een club vraagt Martin
of hij hen ergens naartoe kan rijden.
Optie 3:
Horende mensen huren Martin in als langeafstandschauffeur.
Martin wordt meestal ingehuurd door zijn vader.

Wat doet Martin de dag voordat hij vertrekt?
Hij controleert de hele bus.
Hij maakt alles schoon.
Hij controleert:
Is de benzinetank vol?
Martin opent de motorkap aan de achterkant.
Hij controleert daar alles.
Martin controleert de versnellingsbak.
Martin controleert de remolie met een peilstok.
Dan sluit hij de motorkap.
Nu controleert Martin de voorkant van de bus.
Martin kijkt:
Is er aan alle 4 de kanten een reservewiel?
Hij controleert de bandenspanning.
Als alles in orde is,
dan stapt Martin in de bus.
Hij kijkt vanaf de bestuurdersstoel naar alle rijen stoelen.
De stoelen moeten schoon zijn.
Hij ruimt alle drinkflessen op.
Dan veegt hij het gangpad.
Dan sluit Martin de bagageluiken.
Martin gaat achter het stuur zitten.
Nu is alles klaar.

Martin is verantwoordelijk voor de mensen in de bus.
Er mogen maximaal 25 mensen in de bus.
Martin heeft veel verantwoordelijkheid tijdens het rijden.

Martin informeert de passagiers voor vertrek:
Iedereen moet zijn gordel om doen.
Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen.
Als kinderen zonder hun ouders in de bus zijn,
dan is Martin verantwoordelijk voor hen.
Martin geeft informatie:
   • Waar is het vertrekpunt?
   • Wat zijn de andere verbindingen?
   • Hoe ver is de reis?
   • Wanneer zijn de pauzes?
Dan is iedereen goed voorbereid.
Dan begint de reis.
Na aankomst heeft Martin pauze om te ontspannen.
Er zijn ook pauzes tussendoor.

Martin moet de rijtijd opschrijven.
Hij heeft een ronde schijf van papier.
Het zit op het stuur.
Martin schrijft de rijtijd erop.
Wat schrijft Martin daarop?
   • zijn naam
   • de plaats van vertrek
   • de bestemming
   • de datum
   • het kentekennummer van de bus
   • de kilometerstand
Dan draait Martin de bestuurderskaart om.
Martin schrijft op:
   • Wanneer is hij vertrokken?
   • Wanneer heeft hij pauze gehouden?
   • Wanneer is hij na de pauze weer gaan rijden?
Dan plaatst Martin de kaart weer op het stuur.

Waarom schrijft Martin dit op?
Dat is zijn plicht.
De politie mag controleren:
Klopt de rijtijd?

De bestuurderskaart is voor 24 uur.
Het lijkt op een klok.
De snelheid in kilometers per uur
is te zien als golvende bewegingen.
De snelheid en de tijd
worden overgebracht naar de bestuurderskaart.

Het is verplicht:
Elke dag 9 uur op de bestuurderskaart te noteren.
Er is een pauze tussendoor.
Bijvoorbeeld:
De reis duurt 4,5 uur.
Dan is er een pauze van 45 minuten.
Dan duurt de reis nog eens 4,5 uur.

Martin rijdt naar verschillende plaatsen.
Soms rijdt hij ver weg.
Bijvoorbeeld, Martin rijdt naar:
   • Tirol
   • Wenen
   • Stiermarken
   • Karinthië
Martin rijdt bijna overal in Oostenrijk.
Martin rijdt ook naar Duitsland.
Hij is al twee keer naar Rome gereden.
Hij is ook naar Roemenië gereden.
Dat is een lange reis.
Hij rijdt ongeveer één keer per jaar zo ver.
Meestal rijdt hij in de buurt.
In Tirol, bijvoorbeeld.

Wanneer Martin in de buurt rijdt.
Dan rijdt hij alleen.
Martin mag maximaal 4 uur alleen rijden.
Op lange reizen zijn er 2 chauffeurs.
Bijvoorbeeld op een reis naar Rome.
De 2 chauffeurs wisselen elkaar af.

Eerst stapt iedereen uit de bus.
Dan rijdt Martin naar huis.
Hij controleert:
Is de bus schoon?
Hij ruimt flessen op.
Hij gooit het afval weg.
Dan vult Martin de chauffeurskaart in:
   • gereden kilometers
   • Duur van de reis
   • Bestemming
Dan kijkt Martin nog eens in de bestuurderscabine.
Hij zet de motor en de lichten uit.
Dan doet hij een controle rond de bus.
Als alles in orde is,
rijdt hij de bus de garage in.
Hij vergrendelt de bus.
Hij sluit de garagedeur.
Dan is de dienst voorbij.

In het begin was het moeilijk:
Hoe kan Martin communiceren met horende mensen?
De horende mensen maken zich ook zorgen.
Een paar dagen voor de reis,
bellen ze Martins vader.
Ze vragen:
Hoe kunnen we communiceren met Martin?
De vader legt uit:
Martin kan gebarentaal gebruiken.
Ze kunnen met elkaar communiceren door te schrijven.
Martin kan liplezen.
Communicatie met elke persoon is anders.
Ze moeten elkaar leren kennen.
Op de dag van de reis zijn de horende mensen ’s ochtends onzeker.
Als Martin niet kan liplezen,
dan zegt hij dat.
Dan sms’en ze elkaar op hun mobiele telefoons.
Dan werkt alles.

Computertechnicus en -verkoper

Dit is Daniele Minelli.
Hij werkt al 30 jaar met computers.
Bijvoorbeeld, hij houdt zich bezig met
    • reparaties
    • PC’s
    • verkoop
    • reserveonderdelen
    • geheugen

Eigenlijk doet hij alles.
Onlangs heeft hij een btw-nummer gekregen.
Dat betekent:
Hij kan computers verkopen met een factuur.
In de winkel of online.
Hij verzendt computers door heel Italië.

Dankzij het internet kunnen dove en horende mensen berichten sturen naar Daniele.
per e-mail of WhatsApp.
Ze kunnen iets bestellen op de website.
Ze selecteren daar een computer.
Dan betalen ze.
Het winkelen lijkt op Amazon.
Wanneer Daniele de bestelling ontvangt,
verstuurt hij deze naar de klant.

Wanneer iemand een computer op een website ziet,
dan kunnen ze een bericht sturen naar Daniele.
Daniele antwoordt,
of hij deze computer heeft.
Als de persoon iets online koopt,
ontvangt Daniele een e-mail met alle details:
   • voornaam
   • achternaam
   • adres
Hij belt dan de leverancier.
De leverancier zorgt voor de verzending.
Wanneer de bestelling klaar is en geleverd,
dan stuurt Daniele de elektronische factuur naar de klant.

Daniele werkt voornamelijk elke dag thuis.
Hij helpt bij het updaten van de website:
   • foto’s
   • prijzen
   • beschrijvingen van artikelen

Hij zorgt ook voor de bestellingen van:
   • computers
   • ander benodigd materiaal

Dan controleert hij:
Werkt de website?
Moet hij iets veranderen?

Daniele wil dit ook benadrukken:
Mensen kunnen contact met hem opnemen
als ze hulp nodig hebben bij het gebruik van de computer of het internet.
Daniele helpt jonge en oude mensen.
De persoon moet aan Daniele uitleggen:
Wat hebben ze nodig?
Waarvoor hebben ze de computer nodig?
Bijvoorbeeld:
Voor grafische vormgeving of spelletjes?
Daniele stelt dan geschikte computers voor.

Daniele kan dove mensen korting geven op de prijs.
Als de computer kapot is
of een update nodig heeft,
kunnen klanten Daniele een e-mail sturen
of een WhatsApp-bericht.

Daniele werkt altijd alleen.
Bijvoorbeeld:
   • de website bijwerken
   • computerleveringen afhandelen

Zijn klanten zijn horend en doof.
Er zijn geen problemen met communicatie.
Als hij iets niet begrijpt,
vraagt hij de klant het te herhalen.
Hij communiceert via
SMS
WhatsApp
e-mail
Wanneer de persoon bij hem is,
praten ze zonder problemen.
Tot nu toe zijn er geen klachten over Daniele’s werk geweest.

Aan het einde van de werkdag maakt Daniele de elektronische facturen.
Hij stuurt ze naar klanten.
Hij controleert:
Zijn er updates op de website?
Hij gaat naar zijn leverancier.
Daar koopt hij materialen.
Hij levert bestellingen.

Daniele doet dit werk al ongeveer 2 jaar.
Hij begon in november 2021.

Daniele heeft geen speciale behoeften voor toegankelijkheid.
Hij werkt voornamelijk online.
Hij beantwoordt e-mails of berichten van klanten.
Hij stuurt een e-mail naar zijn leverancier.
De leverancier zorgt voor de verzending.
Daniele werkt vanuit huis.
Wanneer hij laptops van klanten repareert,
doet hij dit bij de klant thuis.
Als een bedrijf klant is,
dan reist hij daarheen en werkt daar.
Als de reparatie lang duurt,
dan neemt hij de laptop mee naar huis.
Hij voltooit de reparatie thuis.
Als de klanten ver weg wonen,
komen ze naar Daniele
of ze sturen de computer naar hem.
Het belangrijkste is:
Er is een overeenkomst.

Dit is Gabriella.
Ze werkt als danseres.
Het is niet haar hoofdberoep.
Ze werkt alleen soms als danseres.

Gabriella zoekt niet naar klanten of dansers.
Ze volgt een dansles.
De dansleraar is horend.
Hij kan gebarentaal.
Hij heeft een gebarentaalcursus gevolgd.
Er is een netwerk met horende leden.
Het netwerk vraagt Gabriella:
Wil je als danseres werken bij een evenement?
Organisatoren in de dovengemeenschap vragen Gabriella.
Ze neemt dan contact op met de andere dove artiesten.
Wanneer Gabriella alle mensen voor het team heeft gevonden,
gaan ze naar het evenement.
Soms worden ze betaald.
Soms niet.
Dat hangt af van de overeenkomst.

Gabriella traint minstens twee keer per week.
Maandag en woensdag.
Als Gabriella een optreden heeft,
dan traint ze vaker.
Dan traint ze 3 of 4 keer per week.

Gabriella let op de danspassen.
Maar ook op de liedteksten.
Wat is de betekenis van het lied?
Wat is de inhoud van het lied?
Gabriella kiest ook kostuums.

Wat is een typische dag in een dansles?
In het begin kennen de dove mensen de muziek niet.
Ze horen de muziek niet.
Daarom legt een horend persoon de inhoud van het lied uit
in gebarentaal met verschillende voorbeelden.
Wanneer de dove mensen het lied goed begrepen hebben,
dan bespreken ze het lied met elkaar.
Maar het lied is nog niet vertaald in Italiaanse gebarentaal.
De vertaling wordt herzien.
Artistieke gebaren worden toegevoegd om bij de muziek te passen.
Dan denken de dansers na over de kleding.
Dan oefenen ze de bewegingen en danspassen.

Gabriella moet goed letten op de feedback van de groep.
Het is belangrijk in een groep:
De bewegingen zijn gecoördineerd.
Als de dansers de muziek niet kunnen horen,
dan moet één persoon een signaal geven.
De dansers letten op het signaal.
Dan is iedereen op tijd.
Wanneer ze voor een publiek optreden,
moeten ze ook denken aan hun gezichtsuitdrukkingen.
Ze moeten glimlachen tijdens het optreden.
Dat is erg belangrijk.
Maar het is ook moeilijk.
Tot nu toe is het hen altijd gelukt.

Gabriella werkt zelden alleen.
Ze werkt meestal met anderen.
Ze werkt met 2 tot 5 mensen.
Gabriella kan alleen trainen.
Ze treedt altijd op met een groep.

Gabriella was ooit op het tv-kanaal LA7 TV.
Er waren daar zeer goede professionele dansers.
Gabriella en andere dove dansers waren er ook.
Het leek Gabriella:
De professionele dansers en de dove dansers vergeleken zichzelf.
Ze herinnerden elkaar eraan,
waar ze op moesten letten.
Bijvoorbeeld: tellen
Dit resulteerde in een goede samenwerking.

Voordat Gabriella het werk beëindigt, controleert ze:
Is alles op zijn plaats?
Is de outfit compleet?
Dan kunnen ze optreden.
Gabriella controleert voor het optreden:
Zijn de stappen duidelijk voor iedereen?
Dan kunnen ze optreden.

Na het optreden bespreken ze:
   • Moeilijkheden
Bijvoorbeeld:
Was het moeilijk om de anderen te volgen?
   • Fouten
Bijvoorbeeld:
Begon iemand te laat?
   • Storingen
Bijvoorbeeld:
Verblindde een licht?
Sommige dansers kunnen een beetje horen.
Ze gebruiken gehoorapparaten.
Andere dansers zijn doof.
Dan ontstaat er verwarring:
Wie moeten ze volgen bij het dansen?
Ze bespreken moeilijke punten.
Dan gebeuren er de volgende keer geen fouten.
Zo kan de groep verbeteren.

Gabriella werkt niet fulltime als danseres.
Ze werkt alleen soms als danseres.
Ze doet dit al 5 of 6 jaar.
Ze traint 2 tot 3 uur per dag.
Het hangt af van:
Hoeveel tijd is er nog over voor de voorstelling?
Als de tijd kort is,
dan traint ze 3 uur per dag.
Als er nog genoeg tijd is voor de voorstelling,
dan traint ze 1,5 tot 2 uur per dag.

Gabriella heeft een houten platform nodig.
Dit zendt de trillingen goed uit.
Gabriella heeft ook nodig
    – krachtige luidsprekers
    – geschikte verlichting
Er is een lichtsysteem.
Dit is niet populair.
Het produceert verschillende lichten afhankelijk van het type muziek.
Gabriella heeft geprobeerd een subwoofer te gebruiken.
Dit is een luidspreker.
Het versterkt lage geluiden.
Dan voelen doven meer trillingen.
De subwoofer is oncomfortabel.
Het glijdt weg tijdens het dansen.
Er is ook een probleem met de subwoofer tijdens optredens.
Het was moeilijk om de subwoofer te gebruiken,
terwijl Gabriella het podiumkostuum droeg.
Natuurlijk heeft ze ook een kamer met een spiegelwand nodig.
Daar traint ze.
Wanneer ze danst
moet ze naar zichzelf kijken in de spiegel.
Ze heeft ook een houten paal nodig.
Deze wordt gebruikt voor rekken in ballet.

Gabriella traint altijd op een andere plaats.
De dansschool is al twee keer van locatie veranderd.
Voor een voorstelling zorgen de organisatoren voor een repetitieruimte.
Elke keer trainen ze op een andere locatie.

Directeur van tolkdienst

Dit is Jaroslav Cehlárik.
Hij is doof.
Jaroslav werkt als directeur van het bedrijf TASPO.
Wat is TASPO?
TASPO biedt tolkdiensten aan.

De klanten kennen TASPO.
Ze weten waar TASPO is.
TASPO bestaat al enkele jaren.
De klanten weten:
Zij hebben recht op een tolk.
Tolken zijn gratis.
TASPO verzorgt de tolken.
Wanneer klanten tolken nodig hebben,
bestellen ze die bij TASPO.
De klanten kiezen de datum.
Jaroslav laat de klanten de beschikbare data zien.
Jaroslav stuurt een tolk naar de klanten.

Jaroslav weet niet precies:
Wanneer komen klanten?
Wat hebben klanten nodig?
Maar Jaroslav heeft ongeveer een idee
wat klanten nodig hebben.
Soms hebben klanten een probleem met een afspraak.
Bijvoorbeeld: Tolken zijn al volgeboekt.
Dan sturen de klanten Jaroslav een sms.
Of de klanten komen naar Jaroslav.
Jaroslav biedt dan een andere vrije datum aan.

TASPO is een onafhankelijk bedrijf.
TASPO ontvangt geld van de regionale overheid.
Dit is wettelijk geregeld.
Zo werkt TASPO.

Klanten komen.
Ze bespreken hun problemen direct met Jaroslav.
Soms komen er andere mensen:
   • Moeders van klanten
   • Horende mensen
   • Bedrijven
Dan belt Jaroslav de tolken.
Jaroslav boekt de tolken.

TASPO is geopend van maandag tot vrijdag van 08:00 uur tot 16:00 uur.
De openingstijden zijn soms flexibel.
Bijvoorbeeld:
Een klant heeft ’s avonds een tolk nodig om een flat te bezichtigen.
Waarom?
De klant werkt overdag.
De afspraak is alleen ’s avonds mogelijk.
Eerst maakt de klant een afspraak met de tolk.
Dan werkt de tolk ’s avonds.
Als een klant een hele dag op zaterdag een tolk nodig heeft.
Wordt het op dezelfde manier georganiseerd.
Jaroslav regelt alle details vooraf.
Bijvoorbeeld:
   • Locatie
   • Reis
   • Accommodatie
   • Eten
Je hebt 2 tolken nodig voor een hele dag.
Een tolk kan niet de hele dag werken.
Alle medewerkers hebben flexibele werktijden.
Het hangt af van de situatie.
Medewerkers moeten 160 uur per maand werken.
Ze kunnen overwerken
en daarna hebben ze meer vrije tijd.

Dit is het hoofdkantoor.
Afspraken met klanten worden soms elders gehouden.
Bijvoorbeeld:
   • in kantoren
   • in studentenhuizen
Het hangt af van de situatie.
Jaroslav doet administratief werk op kantoor.

Focacciabakker

Dit is Alice De Luca.
Alice’s winkel is in Segrate.
Dat is een kleine stad.
Segrate ligt in de buurt van Milaan.
De winkel verkoopt focaccia.
Focaccia is een wit brood uit Italië.
De winkel heet Alis.
Waar komt de naam vandaan?
De A komt van Alice.
LIS is het verkorte woord voor Italiaanse gebarentaal.
Alice is doof.

Zij wil:
De winkel is een ontmoetingsplaats voor doven en horenden.

Alice verkoopt focaccia.
Soms maakt ze ook pizza.
Alice maakt focaccia voor evenementen.
Bijvoorbeeld:
    – Afstudeerfeestjes
    – Klassenbijeenkomsten
    – Avondevenementen
    – Verjaardagen
Voor verjaardagen schrijft Alice
de verjaardag met Nutella op de focaccia.
Kinderen houden van focaccia met Nutella.
Alice kan veel verschillende dingen doen.
Het is belangrijk:
Klanten moeten van tevoren bestellen.

Alice bezorgt nog niet.
Alleen Alice en haar moeder werken in de winkel.

In de bakkerij maakt Alice pizzadeeg en focaccia
met machines.
Alice’s moeder maakt het deeg voor pizza’s en focaccia’s.
Ze doet kaas en andere toppings erop.
Alice snijdt de focaccia.
Zij is preciezer.

De winkel opende in 2019.
Toen werkte Alice elke dag
van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat.
Toen kreeg Alice twee kinderen.
Daarom waren die werktijden moeilijk.
Daarom werkt Alice nu alleen halve dagen.
Ze kan haar kinderen ’s middags ophalen.
Alice neemt ’s ochtends bestellingen aan.
Dan maakt ze het deeg.
Alice bereidt alles voor de volgende dag voor.

Je moet heel voorzichtig zijn in een kruidenierswinkel.
Waar moet je op letten?
   – Geen vuil of haar komt in het eten.
   – Alles is hygiënisch.
Hygiëne betekent schoonheid.
Het is belangrijk,
zodat mensen niet ziek worden.
  – Alles moet altijd schoon zijn in de bakkerij.

Alice werkt in de winkel met haar moeder.
Haar moeder is horend.
Dat is handig.
Zij kan telefoongesprekken voeren.
Zij kan bestellingen aannemen.
Als Alice niet kan liplezen,
dan kan haar moeder helpen met communicatie.
In de coronatijd droegen mensen maskers.
Toen kon Alice niet liplezen.
Daarom werkte Alice in de bakkerij.
Het was moeilijk voor Alice.
Ze kon niet communiceren met de klanten.
Toen eindigde de maskerplicht.
Minder mensen droegen maskers.
Toen kon Alice weer achter de toonbank werken.

Sinds april werkt er een horend meisje in de winkel.
Nu werken er 3 mensen in de winkel.

Communicatie is niet makkelijk.
Alice heeft moeite met nieuwe klanten.
Nieuwe klanten beginnen te praten.
Dan legt Alice uit:
Ik ben doof.
Sommige klanten verontschuldigen zich.
Sommige klanten maakt het niet uit.
Sommige klanten zijn nieuwsgierig.
Ze stellen Alice vragen over gebarentaal.
Er zijn video’s en foto’s met het vingeralfabet in de winkel.
Nieuwsgierige klanten kijken hiernaar.
Als klanten Alice al kennen,
dan hebben ze geen probleem.
Ze weten
dat ze rustig moeten praten.
Dan kan Alice beter liplezen.
Sommige klanten kennen de gebaren.
Dat maakt communicatie nog makkelijker.
Alice was vroeger nerveus over communiceren.
Ze zei tegen zichzelf:
Ik kan dit!
Nu kan Alice met vertrouwen communiceren.

Gisteren informeerde de nieuwe collega Alice:
We hebben binnenkort geen potjes pesto meer.
Dus vulde Alice vanochtend de potjes bij.
De collega informeert Alice vaak:
Wat moet er gedaan worden?
Bijvoorbeeld:
   – Het deeg is klaar.
   – Alice moet iets kopen.
   – Alice moet iets bestellen.

Alice opende de winkel in 2019.
Dat was net voor de coronapandemie.
De winkel bestaat nu 4 jaar.
2019 was een vreemd jaar.
Alles begon goed.
Toen kwam corona.
Alice wist niet:
Hoe kan ik doorgaan?
Hoe kan ik mijn doelen bereiken?

Over het algemeen gaat alles goed.
Alice heeft geen communicatiehulpmiddelen.
Bijvoorbeeld een tablet.
Die toont ondertitels.
Alice kan geen telefoongesprekken voeren.
Alice vraagt haar moeder om telefoongesprekken te maken.
Misschien wordt het beter,
wanneer Alice een systeem ervoor krijgt.
Over het algemeen gaat het goed met Alice.

De winkel bestaat nu 4 jaar.
Het is altijd op dezelfde plaats geweest.
Alice bedankt voor het bezoek.

Folie plakker

Dit is Branislav Dobrotka.
Hij werkt met verschillende soorten folies.
Bijvoorbeeld:
Hij maakt:
   – Auto stickers
   – reclame
   – magnetische stickers
   – Canvas schilderijen
Voor welke oppervlakken creëert Branislav folies?:
   • glas
   • hout
   • plastic
   • andere oppervlakken
Wat doet Branislav nog meer?
   • Visitekaartjes
   • flyers
   • prints

Op sociale netwerken zoals Facebook en Instagram
schrijft Branislav berichten naar horende klanten.
Hij schrijft:
Ik ben doof.
Persoonlijk communiceert Branislav meestal in gebarentaal.
Soms schrijft hij op papier.
Hierdoor kan hij zonder problemen werken.

Dit is een binnenfolie.
Er is ook een buitenfolie.
Het is anders.
Branislav weet:
Er zijn verschillende soorten folie.
Buitenfolies zijn van betere kwaliteit.
Als Branislav een fout maakt,
moet hij de taak opnieuw doen.
Dat is geen probleem.
Branislav heeft nog geen fouten gemaakt.
Branislav heeft veel praktijkervaring.

Branislav bestelt materialen voor het drukken.
Hij doet ander werk thuis.
Wanneer Branislav een machine nodig heeft,
dan bestelt hij deze.

Branislav werkt in de buurt van Bratislava.
Soms werkt hij ergens anders.
Als de locatie ver weg is,
moet Branislav de reis plannen.

Gemeenteraadslid

Dit is Jana Filipová.
Jana is gemeenteraadslid in de stad Žilina.
Elke stad heeft een gemeenteraad.
De gemeenteraad maakt regels en wetten voor de stad.
De leden van de gemeenteraad worden gemeenteraadsleden genoemd.
Jana solliciteerde als gemeenteraadslid.
Jana werd aangenomen
Ze werd gemeenteraadslid.
In het begin werkte Jana als onafhankelijk gemeenteraadslid.
Jana heeft 8 jaar gewerkt als gemeenteraadslid.
Dat zijn 2 ambtstermijnen.
Een ambtstermijn is 4 jaar.

Jana wist eerst niet:
Wat moet ik doen als gemeenteraadslid?
Jana heeft zichzelf geïnformeerd.
Jana bezocht de gemeenteraad.
Jana leerde over haar taken.
Zo werd Jana onafhankelijk.
Jana’s werk was moeilijk tijdens haar eerste ambtstermijn.
Daarna kreeg Jana meer ervaring.
Daarom was het werk gemakkelijker in haar tweede ambtstermijn.

Als gemeenteraadslid doet Jana voorstellen.
De andere gemeenteraadsleden bespreken de voorstellen.
De gemeenteraadsleden moeten beslissen:
Moeten we de voorstellen accepteren?
De gemeenteraadsleden moeten het eens zijn.
Veel onderwerpen worden besproken in de gemeenteraad.
Bijvoorbeeld:
   • Milieu
   • Sociale zaken
   • Cultuur

Op wie zullen mensen stemmen?
De situatie is nu moeilijk.
De coronaviruspandemie heeft de situatie nog moeilijker gemaakt.
Veel mensen zijn van gedachten veranderd.
Veel mensen zien dingen negatief:
Jana wil iets voor mensen doen.
Mensen vertellen Jana:
Ik heb iets nodig.
Jana geeft dit door.
Veranderingen kosten veel tijd.
Jana wil toegankelijkheid.
Bijvoorbeeld, in diensten voor doven en communicatie.
Jana wil inductielussen installeren.
Een inductielus verbetert de ontvangst van een gehoorapparaat.
Maar er is weinig geld.
Daarom duurt het lang.
Jana moet blijven proberen.

Jana communiceert met mensen via e-mail, sms of telefoon.
Jana ontvangt elke dag veel berichten.
De gemeenteraadsleden zijn gekozen.
Daarom moeten ze altijd de berichten beantwoorden.

Er is een grote barrière voor Jana.
Ze kan de lippen van de andere raadsleden en de burgemeester niet zien.
Daarom kan Jana geen liplezen.
De raadsleden zeggen iets.
Jana begrijpt het niet.
Daarom heeft Jana tolken nodig.
Er zijn alleen tolken
omdat Jana ervoor vecht om ze te krijgen.
Een doof persoon wil werken in de gemeenteraad.
Dan moeten ze gebarentaal kennen.
Het is niet genoeg om de gemeenteraad te observeren.
Jana kijkt naar de tolken.
Dan begrijpt ze wat er gebeurt.
Jana heeft vooraf informatie nodig.
Dan kan ze het lezen.
Ze weet waarover de raadsleden praten.
Met tolken begrijpt Jana beter
waar de gemeenteraadsleden het over hebben.
Met tolken is het gemakkelijk.

Gids

Dit is Serafino Timeo.
Hij werkt al enkele jaren als gids in Turijn.

Voordat het internet wijdverbreid was,
moest Serafino materiaal voorbereiden voor de stadstours.
Hij houdt van stadstours.
Daarom deelt hij informatie over zijn tours
met vrienden en mensen die hij kent.
Hij stuurt e-mails.
Hij breidt zijn netwerk uit.
Zo hoeft hij niet meer te adverteren.
Mensen kennen hem.
Ze nemen contact met hem op.

Hoe bereidt Serafino zich voor?
In het begin was hij gepassioneerd en nieuwsgierig.
Hij maakte aantekeningen.
Hij nam deel aan activiteiten georganiseerd door horende mensen.
Wanneer hij materiaal voorbereidt,
kiest hij wat geschikt is voor dove mensen.
Al het andere laat hij weg.
Natuurlijk verandert hij het materiaal elk jaar.
Hij verwijdert het onbelangrijke.
Hij voegt andere dingen toe.

Hoe bereidt Serafino het werk voor?
Eerst denkt hij na:
Waar is het ontmoetingspunt?
Welke routes en straten wil hij bezoeken?
Dan organiseert hij alles.
Hij kiest een geschikte route voor de groep.
Hij bereidt de vertaling voor.
Dan kan hij beginnen met werken.

Serafino’s eerste doel is
mensen inspireren met gebarentaal.
Maar dat is niet makkelijk in zijn beroep.
Hij probeert te begrijpen:
Wat wil het publiek?
Hij wil hun aandacht grijpen.
Een tijdje geleden werkte hij met een groep kinderen.
Hij moest zijn gebaren aanpassen aan de kinderen.

In Turijn werkt hij alleen.
Wanneer Amerikaanse toeristen komen,
werkt hij met het bureau Hands on Travel.
Zijn doelgroep zijn dove Italianen en dove buitenlanders.
Hij werkt nooit met horende klanten.

Serafino informeert voor de tour:
Tot wanneer hebben de toeristen tijd?
Waar zijn ze?
Reizen ze per trein of bus?
Dan kan hij de tour goed organiseren.
Er kunnen dingen misgaan tijdens een tour.
Bijvoorbeeld:
Het begint te regenen.
Daarom moet hij altijd verschillende plannen hebben.
De klanten moeten tevreden zijn
wanneer de tour voorbij is.

Serafino’s materiaal moet geschikt zijn voor doven.
Dove mensen houden van visueel materiaal,
omdat ze dat makkelijker kunnen onthouden.
Daarom gebruikt hij naast gebaren ook
papieren met tekeningen.
Dit verhoogt het begrip.
Wanneer hij wijst naar dingen op gebouwen,
is het altijd beter,
als hij een aanwijsstok gebruikt.
Dan is de uitleg makkelijker te begrijpen.
Dat werkt voor dove mensen.

Wanneer Serafino een groep begeleidt,
vraagt hij eerst:
Wat wil de groep doen?
Sommige groepen willen routes over het onderwerp van de katholieke religie.
Andere groepen willen kunst en architectuur.
Als de groep geen specifieke wens heeft,
dan mixt Serafino alle thema’s:
   • religie
   • kunst
   • architectuur
Iedereen is daar blij mee.

Grafisch ontwerper

Dit is Petra Kavalcova.
Ze werkt als grafisch ontwerper.

Hoe kan Petra zich voorbereiden?
Petra heeft een gehoorprobleem.
Daarom heeft ze een persoonlijke assistent.
De assistent belt met klanten.
Ze zoekt ook naar nieuwe klanten.
Petra werkt succesvol samen met de assistent.
De assistent redigeert ook teksten.
Ze schrijft e-mails.
Petra maakt de grafische ontwerpen.

Petra werkt alleen.
Haar werk is afhankelijk van de vraag en bestellingen.
Wanneer er veel werk is,
dan werkt Petra meer.
Wanneer er weinig klanten zijn:
Petra heeft een vrije dag
of ze zoekt naar nieuwe klanten.

Wat is belangrijk voor Petra’s werk?
   • Een goede bureaustoel
   • Voldoende licht
   • Een goede computer
   • Een goede werkplek.

Petra communiceert via:
   • e-mail
   • SMS
   • WhatsApp
   • Persoonlijke afspraken op kantoor of in een café.
De werkassistent is aanwezig bij de afspraken.
Dan werkt de communicatie.

Petra communiceert met dove klanten via:
   • E-mail
   • SMS
   • Videogesprek
Ze past haar werktijden aan de vraag aan.
Ze werkt tussen de 8 en 12 uur.
Soms is er veel werk.
Dan moet ze langer werken,
zodat ze de deadlines kan halen.

Petra werkt op kantoor en thuis.

Lead engineer Een lead engineer ontwerpt nieuwe machines. Hij maakt een tekening van de nieuwe machines. Andere mensen bouwen de machines. Dit is Marco. Zijn baan is lead engineer. De collega van Marco zoekt naar klanten. Ze doen de klanten een aanbod. Als de klanten het aanbod accepteren, dan begint Marco zijn werk. Marco ontvangt een bestelling. Hij ontwikkelt een 3D-model van een machine. Er zijn regels voor de machines. Er zijn regels voor veiligheid. Marco volgt deze regels. Marco geeft het werk door aan andere ingenieurs. Wat zijn Marco’s taken? • Voorbereiding van projecten • Controleren en vergelijken van ontwerpen met collega’s • Opstellen van ontwerpen • Taken toewijzen aan andere engineers • Overleg met verschillende afdelingen Wanneer een tekening klaar is, controleert Marco deze. Als de tekening goed is, keurt hij deze goed voor productie. Marco moet ook aandacht besteden aan tijdsregistratie. Marco moet de tekeningen zorgvuldig controleren, omdat hij ze naar het bedrijf stuurt. De tekeningen moeten gemakkelijk te begrijpen zijn. Daarna kan er mee worden gewerkt. Er zijn eisen voor de veiligheid van machines in Europa en Amerika. Marco moet deze eisen volgen. De machines mogen niet gevaarlijk zijn. Er moet een noodknop zijn om ze uit te schakelen in geval van nood. De voorschriften voor veiligheid en hygiëne zijn zeer belangrijk. Marco werkt vaak samen met anderen. Hij raadpleegt bijvoorbeeld andere bedrijven. Hij werkt samen met tekenaars en elektriciens. Hij overlegt met de projectmanager. Soms vraagt de montagehal Marco om hulp. Dan kijkt Marco even: Hoe kunnen ze het probleem samen oplossen? Wanneer Marco een online vergadering heeft met klanten, neemt hij een ontolk mee. Hij neemt ook een tolk mee tijdens werkbezoeken. Marco bespreekt vaak onderdelen met leveranciers via Microsoft Teams of per e-mail. Microsoft Teams is een programma voor videovergaderingen. Als Marco lip kan lezen, kan hij de gesprekken met collega’s grofweg begrijpen. Als Marco het niet begrijpt, gebruiken ze een scherm. Ze wijzen naar dingen of een tekening. Dit werkt ook met Microsoft Teams. Daarom maakt Marco vaak gebruik van Microsoft Teams. Marco werkt hier sinds 2013. Hij werkte eerst voor een ingenieursbureau. Hij werkt sinds 2016 voor dit bedrijf. Hij werkt 36 uur per week. Marco heeft niet veel nodig. Meestal gebruikt hij de computer. Daarnaast staat een laptop voor een tolk. Dat is alles wat Marco nodig heeft. Marco werkt altijd op dezelfde plek. Soms heeft hij vergaderingen met klanten. De vergaderingen vinden plaats in de vergaderruimte

Medewerker in het postmagazijn

Magazijnlogistiek betekent:
In een magazijn zet iemand
   • dingen in opslag
   • verplaatst dingen
   • haalt dingen eruit.
De post verzamelt brieven en pakketten in het bezorgingspunt.
Van daaruit dragen postbodes ze over aan de ontvangers.

Dit is Dmytro.
Hij werkt bij het postkantoor.
Hij werkt in het magazijn.

Dmytro sorteert pakketten op nummer.
Het systeem distribueert de pakketten.
Dmytro verdeelt belangrijke brieven:
   • van het arbeidsbureau
   • van het pensioenverzekeringsinstituut
Dmytro controleert bezorgnummers.
Hij sorteert de post van verschillende leveranciers.
Wanneer alle post gesorteerd is,
gaat Dmytro naar de volgende taak.
Hij sorteert brieven uit andere districten.
Hij sorteert teruggestuurde brieven opnieuw.
Het is een cyclus.
Het werkt goed.

Dmytro begint om 04:30 uur.
Het belangrijkste is het laden van de bezorgbusjes.
Dat doet Dmytro als eerste.
Dan laadt Dmytro andere voertuigen.
Om 05:30 uur keren de bezorgbusjes terug.
Dmytro laadt ze weer.
Als dat klaar is,
verdeelt Dmytro de post onder de postbodes.
Postbodes leveren de postbussen om 12.00 uur bij het postkantoor af.
Dmytro en zijn collega’s verzamelen alle bussen.
Ze legen de volle postbussen.
Dan brengen ze ze terug.

Dmytro werkt alleen.
In het begin werd hij getraind door een collega.
Na een maand ging de horende collega op vakantie.
Toen werkte Dmytro alleen.
Dat was geen probleem.
Alles werkt ook goed met de baas.
Dmytro werkt snel, schoon en netjes.
Orde is belangrijk voor een goed proces.
Dmytro’s collega’s zijn horend.
Dmytro is de enige dove persoon.
Ze kunnen met elkaar communiceren:
Ze schrijven woorden op.
Ze gebruiken lichaamstaal.
Iedereen is erg vriendelijk.
Ze helpen elkaar.
Niemand is alleen.
Iedereen respecteert het werk.
Iedereen ondersteunt elkaar.
Dmytro voelt zich deel van het team.
De teamgeest is geweldig.

Als er gevaar is
bijvoorbeeld een brand,
dan moeten de collega’s Dmytro waarschuwen.
Als er iets belangrijks is bij het postkantoor,
dan belt de baas Dmytro.
Als er een probleem is,
dan belt iemand Dmytro.
Of iemand laat Dmytro zien:
Wat er aan de hand is?
Als Dmytro zelf het gevaar ziet,
dan begrijpt hij het.
Hij weet wat er aan de hand is.
Dat is nog beter.

Iemand brengt de folders van de bezorgbusjes.
Dmytro moet ze verdelen voor de postbodes.
Hij moet dit snel doen.
Dat is belangrijk.
De postbodes komen ’s ochtends.
Ze halen hun post.
Als Dmytro de post niet als eerste verdeelt,
dan ontstaat er chaos.
Dan wordt alles teruggedrongen.
Daarom moet Dmytro alles van tevoren doen.
Als het langer duurt,
dan begrijpen de collega’s dat.
Het belangrijkste is
dat Dmytro het werk doet.

Orthopedisch schoenmaker

Orthopedie is een tak van de geneeskunde.
Het omvat de behandeling van
gebroken of verplaatste botten en gewrichten.

Dit is Michael Grill.
Hij werkt als een meester orthopedisch schoenmaker.
Sinds Michael het vak leerde,
is hij zelfstandig ondernemer.

Michael adviseert klanten.
Hij maakt afspraken.
Wanneer komen klanten langs?
   • Klanten hebben inlegzolen nodig.
   • Een schoen moet gerepareerd worden.
   • Klanten hebben orthopedische schoenen nodig.
Michael heeft verschillende taken.
Bijvoorbeeld:
Michael repareert ook tassen.

Bijvoorbeeld:
Een klant wil nieuwe hakken.
Michael vraagt:
Wat moet ik doen?
Michael moet zeker weten:
De klant krijgt precies wat ze besteld hebben.
Michael legt uit:
Er zijn zachte, middelharde en harde hakken.
Na het overleg weet Michael:
Dit is wat deze klant wil.
Dan maakt Michael de schoenen klaar.
Vervolgens geeft Michael de schoenen terug.

Klanten vragen vaak:
Kun je mijn schoenen repareren?
Welke andere mogelijkheden zijn er?
Als iemand inlegzolen wil,
dan moet Michael hun voeten opmeten.

Andere klanten komen naar Michael,
omdat ze orthopedische schoenen willen.
Michael meet ook hun voeten op.
Klanten hebben verschillende wensen.

Wanneer Michael een bestelling aanneemt,
bestelt hij dezelfde dag nog de materialen.
Dan heeft hij alle materialen ter plaatse.
Hij houdt het nieuwe materiaal op voorraad.
Michael rondt de bestelling af,
tot de klanten komen.
Soms is dat dezelfde dag
en soms de volgende dag.

Wat is belangrijk voor Michaels werk?
Hij moet het werk goed uitvoeren.
Hij mag zichzelf niet verwonden.
Hij moet weten:
Hoe werken gevaarlijke machines?
Hoe bedien ik deze machines?

Wat zijn orthopedische schoenen?
Michael weet:
Waar zijn drukpunten?
Hij repareert de drukpunten.
Hij slijpt ze af.
Dan ontstaat er geen wrijving en
krijgen de schoeneigenaren geen blaren.

Waarom heb je orthopedische schoenen nodig?
Soms is er een hoogteverschil
tussen de heupbeenderen of knieën.
De inlegzolen compenseren het verschil.
Er zijn orthopedische misstanden.
Dit betekent:
De voeten buigen naar binnen of naar buiten.
De inlegzolen verbeteren deze misstand.
De voeten lijnen zich weer gelijk uit.

Communicatie met klanten is geen probleem.
Michael is slechthorend.
Dus hij kan praten.
Soms begrijpt Michael iets niet.
Dan vraagt hij opnieuw
en krijgt het antwoord.
Michael past zich aan.
Normaal gesproken verloopt alles goed.

Mensen gooien veel kapotte schoenen weg.
Michael kan deze schoenen ook repareren.
Dat is mogelijk.
De kwaliteit en het materiaal van de schoenen zijn belangrijk.
Michael kan mensen met misstanden helpen
met inlegzolen of orthopedische schoenen.
Michael biedt deze opties aan.

Padelcoach

Dit is Alberto Franchi.
Hij werkt als padelcoach.
In zijn werk bevindt hij zich in 2 werelden:
De wereld van de doven en de wereld van de horenden.

Alberto was professioneel tennisspeler.
Hij ontdekte padel in 2017.
Dus besloot hij:
Ik wil padel proberen.
Het beviel hem.
Hij begon professioneel padel te spelen.
Dat was niet genoeg.
Hij wilde ook padel onderwijzen.
Maar hij had geen ervaring.
Hij wist niet:
Wat moet ik doen?
Toen hoorde hij over een cursus in Spanje.
Hij reisde naar Spanje.
Hij volgde de cursus.

Alberto had ook geluk.
De Argentijn Seba Nerone is een coach op zijn werkplek.
Seba Nerone was een padelkampioen.
Seba begeleidde Alberto stap voor stap.
Met deze cursus en deze training
wilde Alberto padel verspreiden in Italië.
Destijds speelden maar heel weinig mensen padel in Italië.

Veel mensen wilden deelnemen aan een cursus met Alberto.
Dat is nu Alberto’s baan.
Hij kan klanten professioneel coachen.

Alberto heeft twee taken:
   • Hij geeft padelles.

   • Hij organiseert voor zijn klanten:
   – afspraken
   – diensten
   – programma’s
Dit stelt hem in staat om beter voor elke klant te zorgen.
Hij weet:
Hoe gaat het met de klanten?
Welke vooruitgang boeken ze?
Alberto kan ze feedback geven.
De klanten geven Alberto feedback.
Dat helpt de klanten.
Ze willen nog beter padel spelen.

Hoe ziet een dag van Alberto eruit?
Hij begint vaak vroeg met werken.
Het hangt een beetje af van de klanten.
Soms opent hij de club.
Hij bereidt de ruimte en de materialen voor de klanten voor.
Als alles klaar is,
ontvangt hij de klanten.
Hij werkt tot ’s avonds.
De meeste klanten komen rond lunchtijd en ’s avonds.
Sommigen komen ’s ochtends.
Dat is Alberto’s favoriete tijd,
omdat mensen ’s ochtends nog fris zijn.
De meesten zijn ’s avonds moe.
Alberto werkt bijna 12 uur per dag,
maar hij vindt het leuk om in contact te zijn met mensen.

Management is belangrijk in dit beroep.
Je moet kunnen
omgaan met de klanten.
Iedereen heeft zijn eigen kenmerken, sterke en zwakke punten.
Het is ook belangrijk,
om ervoor te zorgen dat:
Alle klanten zich comfortabel voelen bij hun activiteiten.
Het doel is klanttevredenheid.

Alberto werkt altijd met klanten.
Maar zijn werk is zelfbepaald.
Hij is altijd alleen met de klanten.
Hij geeft les en legt dingen uit.
Tijdens trainingssessies werkt hij in een team met Seba Nerone.
Vooral wanneer dove klanten deelnemen.
Zo zorgt hij voor toegankelijkheid.
Toegankelijkheid betekent:
Iets kan goed gebruikt worden door mensen met een beperking.
Hij vertaalt de training naar gebarentaal.
Dit maakt dat dove deelnemers zich op hun gemak voelen.
Ze zijn gemotiveerd.
Ze genieten van de training.

Alberto werd doof op de leeftijd van 1 jaar.
Hij begon Italiaanse gebarentaal te gebruiken.
Daarna kreeg hij een implantaat.
Hij leerde spreken.
Wanneer hij bij horende mensen is,
spreekt hij.
Wanneer hij bij dove mensen is,
gebruikt hij gebarentaal.
Hij kan op beide manieren communiceren.
Met dove klanten legt hij uit in gebarentaal.
Met horende klanten legt hij uit door te spreken.
Soms nemen dove en horende mensen deel aan cursussen.
Dan probeert hij alles uit te leggen met gebaren en mimiek.
Omdat inclusie belangrijk is voor Alberto.

Aan het einde van de werkdag moet Alberto opruimen.
Ook al is hij al moe.
Maar hij gaat niet direct naar huis.
Soms blijft hij daar.
Hij kijkt wie er speelt.
Hij praat met de klanten.
Hij geeft hen advies.
Hij blijft altijd in contact.
Dan voelen de klanten zich op hun gemak.
Wanneer de klanten blij zijn,
dan gaat Alberto naar huis.

Alberto speelt padel en geeft er ook les in.
Hij begon 5 jaar geleden met lesgeven.
Padel is nog maar kort in Italië.
Hij moest voor zijn opleiding naar Spanje.
Daar kon hij een padelcoach worden.
Nu kan hij de sport in Italië promoten.

Alberto wil:
Alle informatie op het hoofdscherm van de club,
moet vertaald worden naar gebarentaal.
Zodat dove mensen alle informatie kunnen krijgen over:
   – Cursussen
   – prijzen
   – tijdsduur

Gebarentaal is heel belangrijk voor Alberto.
Het zorgt ervoor dat dove mensen zich op hun gemak voelen.

Voordat Alberto bij deze club kwam,
werkte hij in andere clubs.
Bij elke club leerde hij iets.
Hij adviseert spelers en klanten:
Ze zouden in verschillende clubs moeten spelen.
Dan wennen ze aan verschillende omgevingen.
Ze spelen met verschillende mensen.
Dat verbetert hun spel meer,
dan wanneer ze altijd in dezelfde club spelen
met dezelfde mensen.

Persoonlijke assistent voor doofblinden

Dit is Eduardo.
Hij komt uit Venezuela.
Nu woont hij in Turijn.
Hij werkt als persoonlijke assistent voor doofblinde mensen.

Eduardo heeft de baan gekregen van het Instituut voor Doven in Turijn.
Dit is Eduardo’s eerste ervaring
als assistent voor doofblinde mensen.
Hij leerde alles tijdens het werk:

• Wat zijn de behoeften van doofblinde mensen?
• Hoe doen doofblinde mensen dingen?
• Hoe observeren doofblinde mensen dingen?

Eduardo had geen speciale opleiding voor dit werk.
Eduardo begon 2 jaar geleden te werken.
Toen was het werk moeilijk.
Daarna kreeg Eduardo ervaring. 
Nu is hij beter in zijn werk.

Eduardo begeleidt een doofblind persoon.
De persoon kiest zelf:
Wat is mijn programma vandaag?
Wat wil ik vandaag doen?
Eduardo begeleidt hen.

Wat is het belangrijkste aan Eduardo’s werk?
Hij doet wat de persoon wil.

Eduardo moet op kleine dingen letten.
Hij geeft informatie en waarschuwingen over wat er gebeurt.
Bijvoorbeeld
     • bij het eten
     • bij het wandelen

Als de persoon vis eet,
dan legt Eduardo uit:
Er zitten graten in de vis.
Dan is de doofblinde persoon voorzichtig met eten.
Dan zijn ze beschermd.

Wanneer de persoon gaat wandelen,
waarschuwt Eduardo hen voor trappen,
omdat de persoon de trappen niet kan zien.
Deze informatie is belangrijk.
Het helpt de persoon om vertrouwd te raken met de ruimte.
Daarom moeten assistenten deze informatie geven.

Eduardo werkt niet met andere assistenten.
Eduardo werkt alleen met de doofblinde persoon.
Het kan gebeuren:
Eduardo begeleidt een nieuwe assistent.
Dan laat Eduardo zien,
hoe hij het werk doet.
Tot nu toe heeft Eduardo altijd alleen gewerkt.

Eduardo werkt meestal ’s ochtends.
Andere assistenten werken ’s middags en ’s avonds.
Het is ploegendienst.
Wanneer Eduardo een andere persoon ontmoet,
geeft hij informatie door.
Hij ondersteunt de communicatie.

Voordat Eduardo het werk beëindigt,
informeert hij de doofblinde persoon:
Ik ga nu weg.
Ik kom morgen terug.
Wanneer Eduardo informatie ontvangt,
dan geeft hij deze door aan de doofblinde persoon.
Welke informatie, bijvoorbeeld?
     • Informatie van het instituut
     • Activiteiten in de Tuin der Zintuigen
     • Informatie van de zus van de persoon
Zo kan de persoon zich goed voorbereiden
op de volgende dag.
Wat is belangrijk op het werk:
Alle informatie geven.
De persoon je volledige aandacht geven.
Zo verdient Eduardo het vertrouwen van de persoon.

Eduardo weet nog niet alles
over het werken als assistent.
Hij mist nog informatie.
Eduardo wil verdere training.
Dan zal hij doofblinde mensen nog beter kunnen ondersteunen.
Eduardo wil in de toekomst meer leren.
Hij wil zich verbeteren.

Eduardo werkt op verschillende plaatsen.
Soms is hij in het park.
De doofblinde persoon moet de omgeving beter begrijpen
en hun kennis verbeteren.
Daarom neemt Eduardo hen mee naar verschillende plaatsen.
Bijvoorbeeld
     • naar het park
     • naar een bar
     • naar het stadscentrum
Eduardo neemt de persoon mee,
waar ze naartoe willen.

Eduardo bedankt voor het bezoek.

Psycholoog en seksuoloog

Dit is Valentina Foa.
Ze werkt als psycholoog en seksuoloog.
Ze doet een stage als psychotherapeut.

Patiënten nemen contact op met Valentina vanwege aanbevelingen van anderen.
Of omdat ze lid is van de Psychologenvereniging.
Dove mensen kunnen haar een bericht sturen.
Ze kunnen een videogesprek regelen.
Horende mensen sturen haar een bericht.

Relaties zijn belangrijk voor het werk van Valentina.
Wanneer een patiënt bij haar komt,
dan moet ze denken:
Wie is deze persoon?
Waar komt deze persoon vandaan?
Valentina stelt altijd een kennismakingsgesprek voor.
Dan kunnen ze allebei zien
of ze goed bij elkaar passen.
Valentina legt ook uit:
Ze is doof.
Welke talen gebruikt ze?
Hoe communiceert ze?

Valentina werkt voornamelijk online.
Soms werkt ze op locatie.
Wanneer ze online werkt,
dan is ze in haar studio.
Ze controleert minstens 30 of 20 minuten voor de afspraak:
Werkt het beeldscherm?
Werkt het internet?
Is er genoeg licht?

Valentina controleert voor een afspraak:
Wat is er tot nu toe gebeurd tijdens de afspraken?
Wat staat er in de notities?
Er is een pauze van 15 tot 20 minuten tussen patiënten.
Dan schrijft ze op:
Wat gebeurde er tijdens de sessie?

Als Valentina doofblinde patiënten heeft,
moet ze letten op haar kleding.
Ze moet heel voorzichtig zijn,
wanneer patiënten de praktijk binnenkomen.
De dovengemeenschap is klein.
Daarom moet ze voorkomen
dat 2 patiënten elkaar ontmoeten,
omdat hun afspraken te dicht bij elkaar liggen.
Ze moet voorzichtig zijn:
Niemand anders mag te weten komen
wat er in de kamer wordt besproken.

Valentina werkt alleen.
Soms wil ze een team om ideeën uit te wisselen.
Er zijn verenigingen van psychologen voor doven in Europa.
Soms zijn conferenties toegankelijk voor Valentina.
Dat betekent:
Er zijn gebarentaaltolken of ondertitels.
Dan kan ze haar opleiding voortzetten.
Helaas is dit niet altijd het geval.

De meeste horende patiënten van Valentina
behoren tot de dovengemeenschap.
Bijvoorbeeld CODA.
CODA zijn mensen met dove ouders.
Ze communiceert met hen in Italiaanse gebarentaal.
Soms nemen horende mensen contact op met Valentina,
die nog nooit eerder dove mensen hebben ontmoet.
Dan zorgt ze ervoor:
Ze begrijpen elkaar.
Als er moeilijkheden zijn,
dan beveelt ze een andere psycholoog aan.
De laatste tijd willen veel patiënten bij Valentina blijven.

Voor online afspraken met horende mensen
gebruikt ze spraakherkenning.
Als dat niet werkt,
dan vraagt ze de patiënten
om langzamer te spreken
en meer gezichtsuitdrukkingen te gebruiken.

De dag eindigt met de laatste patiënt
of de laatste e-mail.
Valentina verandert dan van kleding.
Dit helpt haar te begrijpen:
Nu is het werk voorbij.
Soms ontmoet ze patiënten toevallig.
Dat is een beetje vreemd.
Valentina probeert,
de patiënten niet te ontmoeten.

Tijdens Valentina’s opleiding tot psychotherapeut
dachten velen:
Ze zou alleen moeten werken op plaatsen
waar er dove patiënten zijn.
Nu heeft ze een opleidingsprogramma,
waar ze ervaring kan opdoen in verschillende situaties.

Valentina heeft een stoel nodig.
De computer en mobiele telefoon moeten spraakherkenning hebben.
Ze heeft ook een tolk nodig, indien nodig.

Valentina werkt in een privépraktijk.
Het bevindt zich in een kamer in haar huis.
Ze had eerder een echte praktijk.
Nu heeft ze meer online sessies.
Daarom heeft ze geen echte praktijk meer nodig.

Redacteur

Dit is Klaudia Jusková.
Zij werkt als redacteur.
Een redacteur is bijvoorbeeld
een medewerker bij een nieuwswebsite.

Elke ochtend zoekt en verzamelt Klaudia
verschillende stukjes informatie van over de hele wereld.
Bijvoorbeeld over:
   • dove mensen
   • bepaalde evenementen
Klaudia heeft hier 4 uur voor nodig.
Daarna bewerkt ze de teksten.
Vervolgens publiceert ze de teksten op een website.

Klaudia werkt meestal zelfstandig.
Ze werkt 8 uur per dag.
Correcte grammatica is belangrijk.
De tekst mag geen fouten bevatten.
Daarom moet de grammatica kloppen.
De tekst moet nauwkeurige informatie bevatten.
Dan publiceert Klaudia de tekst.

Klaudia werkt vaak op kantoor.
Soms werkt ze thuis.

Stagiair-begeleider voor mensen met een beperking

Dit is Amina.
Ze loopt stage
als maatschappelijk werker en ondersteunend medewerker voor mensen met een beperking
in Lebenswelt Wallsee.

Het doel is om mensen
die daar in appartementen wonen,
te helpen hun behoeften te vervullen
en hun doelen te bereiken.
Bijvoorbeeld:
   • Iemand wil zijn Duits verbeteren.
Dan helpt Amina.
Ze ondersteunt de persoon.
   • Iemand wil een nieuwe baan:
Amina ondersteunt de persoon.
Ze leert hen wat ze nodig hebben.

De verzorgers ondersteunen de bewoners ook met:
   • douchen
   • tanden poetsen
   • koken
   • uitstapjes maken

Eerst maakt Amina ’s ochtends de koffie klaar.
Ze zet het op de tafels.
Amina doet dit zonder de bewoners.
Dan pakt ze in,
wat ze nodig heeft voor de dag:
   • iets te drinken
   • het programma voor de dag.

Dan leest ze de geschreven documenten door.
Ze controleert:
Wat zijn de behoeften van de bewoners?
Wordt aan al hun behoeften voldaan?
Hoe is de stemming van de bewoners?
Zonder deze informatie weet Amina niet:
Waarom zijn bewoners van streek?
Wat is er eerder gebeurd?

De bewoners brengen samen tijd door.
Dan gaat Amina naar één persoon.
Ze bespreken:
Wat wil de persoon vandaag doen?
Amina doet wat de persoon wil doen.
Als de persoon geen idee heeft,
dan doet Amina suggesties.
De persoon kan hieruit iets kiezen.
Bijvoorbeeld: een uitstapje.
De aanbiedingen moeten overeenkomen met de wensen van de bewoners.

Mensen in begeleid wonen,
vinden het vaak moeilijk om hun gevoelens te uiten.
Bijvoorbeeld:
   • Ik voel me slecht.
   • Het gaat niet goed met me.
Het is belangrijk
dat Amina de mensen observeert.
Als mensen zich niet kunnen uiten,
dan zijn ze erg terughoudend.
Amina moet goed voor deze mensen zorgen.
Voor hun lichaam, bijvoorbeeld.
Ze moet vragen:
Hoe gaat het met je lichaam?
Dan herinnert de persoon zich:
Iets doet me pijn.

Amina moet ook letten op de medicatie.
Op de medicatie moet de naam van de bewoner geschreven zijn.
Als een persoon de verkeerde medicatie krijgt,
kan dat gevaarlijk zijn.
Amina wijst op de naam op het doosje.
Ze geeft de persoon het doosje met hun medicatie.
De persoon kan de medicatie innemen.

Amina moet ook letten op de verschillende communicatiebehoeften.
Als er een misverstand is,
worden sommige mensen snel boos.
Dan moeten de verzorgers hen weer kalmeren.
Er zijn verschillende behoeften:
Sommige mensen hebben eenvoudige taal nodig.
Dit is Oostenrijkse Gebarentaal PLUS.
Andere mensen gebaren op een hoog niveau.
Amina kan normaal met hen gebaren.
Sommige mensen gebruiken huisgebarentaal.

Amina loopt stage.
Ze werkt met verzorgers of alleen.
Als ze iets met bewoners doet,
observeert en controleert een verzorger dit.
Als Amina met bewoners boodschappen gaat doen,
doet ze dit soms alleen
en soms met verzorgers.

Aan het einde van de werkdag schrijft Amina op:
Hoe was de dag voor de bewoners?
Bijvoorbeeld:
   • hun stemming
   • hun gezondheid
   • hun dagelijkse routine
   • Wat kan beter?
Amina vinkt af:
   • Hebben de bewoners medicatie genomen?
   • Hebben ze gedoucht?
Als Amina klaar is,
gaat ze naar huis.

Er is een pieper.
Amina draagt het aan haar riem.
Elke persoon heeft een knop in hun kamer.
Ze kunnen het in noodgevallen indrukken.
Dan trilt Amina’s pieper.
Het toont het kamernummer,
waar de noodsituatie is.
Amina kan dan de persoon vragen:
Wat is er gebeurd?
Als er een brandalarm is, knippert het brandalarm.
Als een persoon bewusteloos op de grond ligt,
moet Amina de noodhulpdiensten bellen
en het management informeren.

Stoffeerders doen het volgende:
– het maken en repareren van gestoffeerde meubels
– het leggen van vloeren
– het installeren van rolgordijnen
– het behangen van muren

Dit is Gerhard Pirker.
Hij is een stoffeerder en decorateur.
Wanneer Gerhard en zijn collega een opdracht krijgen,
bezoeken ze de klant.
Ze bekijken het meubel.
Als een stof kapot is,
dan adviseren ze:
We kunnen het meubel met nieuwe stof bekleden.
Gerhard en zijn collega meten het meubel op.
Ze kijken:
Hoeveel meter stof hebben we nodig?
Gerhard schat:
Hoeveel uur zal dit werk in beslag nemen?
Gerhard schrijft dit op.
Gerhard laat de tekst aan de klant zien.
Dan beslist de klant:
Wat moet Gerhard doen?
Dan berekent Gerhard alles.

De baas geeft Gerhard een lijst.
Op de lijst staat:
1. Om welk meubelstuk gaat het?
Welke stof moet Gerhard gebruiken?
2. Welke boord moet Gerhard gebruiken?
Een boord is de rand van een stof met een speciaal patroon.
Hoeveel meter moet Gerhard gebruiken?
3. Hoe moet Gerhard het meubelstuk stofferen?
Moet Gerhard het meubel bekleden met schuimrubber?
4. Moet er vlies worden toegevoegd?

Gerhard schrijft alles wat hij voor zijn werk nodig heeft
op een lijst
Bijvoorbeeld
   • Naalden
   • Pneumatische spijkermachine
Dit is een apparaat dat spijkers in een materiaal schiet.
   • Nietjes
   • Veren
   • Banden
Gerhard geeft de lijst aan zijn baas.
De baas bestelt alles.

Toen de baas Gerhard inhuurde,
was het moeilijk voor Gerhard.
Ze communiceerden voornamelijk schriftelijk,
of Gerhard wees iets aan.
Met elkaar praten was moeilijk.
Na een maand begreep de baas Gerhard
beter wanneer hij sprak.
De baas raakte gewend aan Gerhards stem.
De communicatie werd steeds beter.
Wanneer klanten binnenkomen,
wijzen ze naar dingen.
Gerhard moet deze dingen repareren.
Gerhard vertelt de klanten bijvoorbeeld:
   • Ik kan de zitkussens opnieuw doen.
   • Er ontbreekt hout of het is gebroken.
   • Ik kan ook nieuwe maken.
Als de klant het eens is,
dan komen ze tot een overeenkomst:
   • meubelstukken
   • gebieden
   • bekledingen
   • boord
Wanneer Gerhard alles weet,
dan gaat hij aan de slag.
Gerhard begrijpt opdrachten.
Dat is nooit een probleem geweest.

Wanneer Gerhard aan fauteuils of stoffering werkt,
blijft hij op zijn werkplek in het bedrijf.
Wanneer Gerhard aan muren of vloeren werkt,
dan werkt hij in de huizen van klanten.
De baas schrijft het adres op.
Gerhard rijdt alleen naar het adres.
Wanneer Gerhard daar aankomt,
kijkt hij rond.
Gerhard ziet:
Veel dingen zijn kapot.
Gerhard moet veel dingen repareren.
Dus Gerhard heeft veel werk te doen.
Soms kosten de reparaties meer geld
dan de klanten dachten.
Als de klanten akkoord gaan,
dan bespreken ze met Gerhard:
   • Wat is er kapot?
   • Wat moet Gerhard repareren?
Gerhard bespreekt alles met de klant.
De meeste klanten vinden dat prima.
De klanten gaan akkoord met Gerhards suggesties.

Een keer klaagde een klant:
Gerhard had gepland om de bekleding en wandbekleding te doen.
De klant vertelde Gerhard:
Ik heb alleen vloerbedekking besteld.
De baas en een medewerker controleerden dit:
Gerhard had gelijk.
Gerhard kon verder werken.
Hij voerde de reparatie uit.

Gerhard werkt nu al 45 jaar als stoffeerder.

Timmerman

Dit is Ján Ďurkovič.
Hij werkt als timmerman in zijn eigen bedrijf.

Klanten bestellen bijvoorbeeld keukenkastjes.
Klanten geven Jans contactgegevens door.
Een klant wil een bestelling plaatsen bij Jan.
Jan ontmoet de klant.
De klant laat Jan een plan of ontwerp zien.
Als de klant al in het appartement woont.
Dan laten ze Jan de keuken daar zien.
Jan gaat naar het appartement.
Jan controleert en meet de keuken.
Jan geeft voorbeelden van verschillende houtkleuren.
De klant beslist.
De klant betaalt een deel van de prijs.
Dan bestelt Jan het hout.
Productie duurt 4 tot 6 weken.
3 werknemers installeren de keuken.
Dit duurt 2 dagen.
Levering en installatie beginnen in de ochtend.
De installatie duurt tot 16:00 uur.
Waarom?
Het werk mag bijvoorbeeld buren met kleine baby’s niet storen.
Het hangt ook af van:
Is de keuken in een appartement of een huis?

Hoe bereidt Jan een keukenblok voor?
Eerst bekijkt Jan de keuken.
Dan berekent Jan alle afmetingen.
Dan voert Jan de berekeningen in op de computer.
Jan maakt een Excel-tabel.
De tabel toont:
Hoeveel stukken hout heeft Jan nodig?
Welke kleuren en andere materialen heeft Jan nodig?
Dan bestelt Jan deze materialen.
Dit omvat ook:
   • Het werkblad
   • De kastdeurtjes
   • De bovenkastjes
De berekening met de computer en de bestelling nemen 1 tot 2 dagen in beslag.
Jan werkt flexibele uren.

De oppervlakken zijn bedekt met folie.
Jan trekt de folie eraf.
Jan moet voorzichtig zijn:
Het oppervlak mag niet bekrast worden.
Als Jan het oppervlak bekrast,
dan moet hij het oppervlak vervangen.

Jan werkt samen met 2 tot 3 deeltijdmedewerkers.
Hij werkt ook met zijn vrouw.
Dus Jans team bestaat uit 5 tot 6 personen.

Jan communiceert met sommige klanten via mobiele telefoon.
Bijna alle klanten weten:
Jan is doof.
Nieuwe klanten vragen hem:
Bent u doof?
Dit verrast klanten in eerste instantie.
Daarna communiceren ze met Jan via papier en mobiele telefoon.

Jan heeft flexibele werktijden.
Hij beslist zelf:
Wanneer sta ik op?
Wat moet ik doen?
Jan organiseert zijn tijd zoals hij dat wil.
Als hij veel bestellingen heeft
staat hij vroeg op, om 6.00 uur of 7.00 uur.
Hij werkt tot 15:00 uur of 16:00 uur.
Jan werkt wanneer hij wil.
Jans tijdsbeheer hangt af van de bestellingen.

Jan wil een grotere werkruimte.
Nu heeft hij een kleine, privéwerkplaats.
Hij kan grotere machines opzetten in een grotere werkruimte.
Jan wil grotere machines kopen.
Maar hij weet niet
wanneer hij de machines zal kopen.
Jan wil meer gereedschap kopen.
Dan kunnen zijn werknemers in groepen werken.
2 groepen werken aan de installatie in de keuken van de klant.
Een groep werkt in de werkplaats.

Jans team begint met het leveren van het hout.
Dan monteert het team de keukenkastjes.
Het team verpakt daarna alles in folie.
Dan worden de kasten in de bezorgtrucks geplaatst.
Dit zijn de voorbereidingen voor de installatie de volgende dag.

Universiteitsconsulent

Dit is Georg Marsh.
Hij is doof.
Georg komt met de fiets naar zijn werk.
Hij fietst altijd naar zijn werk.
Dat vindt hij leuk.

Er is een bord achter Georg.
Op het bord staat: TU
Dat betekent Technische Universiteit.
Het GESTU-project is aan de TU.
GESTU betekent: Doven Studeren Succesvol.
Het kantoor van GESTU is in dit gebouw.
Het is op de 3e verdieping.

Wat doet GESTU?
Het team biedt begeleiding aan:
   – dove studenten
   – slechthorende studenten
   – studenten met andere gehoorbeperkingen
Hoe kunnen deze studenten
toegang krijgen tot de universiteit?
Wat hebben deze studenten nodig om te studeren?
Dat varieert.
Bijvoorbeeld:
   – Gebarentaaltolken
   – Transcripties van schrijftolken
   – Tutors
GESTU adviseert ook professoren aan universiteiten.
Bijvoorbeeld met begeleiding.
GESTU legt aan de professoren uit:
Hoe kunnen ze doven en slechthorende studenten lesgeven?
Wanneer een dove persoon voor het eerst naar de universiteit komt,
zijn sommige professoren overweldigd.
Daarom is er vooraf begeleiding.

Het GESTU-team bestaat uit 3 personen.
2 collega’s kunnen horen.
Georg, de 3de persoon, is doof.
In het team gebaart iedereen.

Hoe bereidt Georg zich voor op het werk?
Georg komt ’s ochtends op kantoor.
Er zijn veel e-mails in zijn inbox.
Georg moet beslissen:
Welke e-mails zijn het belangrijkst?
Deze e-mails beantwoordt hij eerst.
Georg moet altijd een overzicht hebben van de schema’s van de tolken.
Bijvoorbeeld:
   – Een cursus wordt geannuleerd.
   – Er is een nieuwe datum voor een cursus.
Een student heeft hiervoor een tolk nodig.
Deze e-mails beantwoordt Georg eerst.

Als alles in orde is,
controleert Georg de Google-agenda.
Dit is een overzichtstabel.
Georg voert inhoud in de agenda in.
Wie kan de Google-agenda zien?
   – Georg
   – Tolken
   – Studenten
Dit is een belangrijke organisatorische taak.
Als de agenda correct is,
controleert Georg dan:
Welke professoren moet ik nog informeren?
Wat moet ik nog meer voorbereiden?
Wat hebben de studenten nog meer nodig?
Bijvoorbeeld:
Moet Georg meer tolken bestellen?
Soms kan Georg in eerste instantie geen tolk vinden.
Dan stuurt hij de aanvraag opnieuw uit.

Wanneer Georg hiermee klaar is,
werkt hij aan de financiën.
Dat betekent:
Georg controleert de facturen.
Georg controleert:
Is alles op de factuur correct?
Georg doet ook veel andere taken.

Georg is doof.
Dit is een voordeel voor dove studenten:
Georg kan met hen gebaren.
Soms heeft Georg geen tijd.
Daarom is het goed,
dat Georgs horende collega’s ook gebaren.
Het is heel belangrijk:
Alle teamleden gebaren.
Als Georgs collega’s niet konden gebaren,
zouden ze altijd tolken moeten inschakelen.
Het is goed:
Alle collega’s gebaren samen.
Georg raadt dit ook aan andere teams aan.

Soms komen er slechthorende of dove studenten
en Georg is niet op kantoor.
De studenten krijgen advies van Georgs collega’s.
De moedertaal van de collega’s is gesproken Duits.
Spreken is vermoeiend voor Georg.
Daarom wil hij niet spreken.
Soms heeft Georg pech:
Beide horende collega’s zijn niet op kantoor.
Dan komt er een slechthorende student.
Dan probeert Georg te spreken.
Of hij communiceert schriftelijk.
Tot nu toe heeft het gewerkt.
De meeste afspraken worden van tevoren gepland.

Wanneer de werkdag voorbij is,
sluit Georg de deur.
Dat is belangrijk,
zodat niemand naar binnen kan.
Georg fietst dan naar huis.

Dat is Georgs dagelijkse routine.
Maar niet elke dag.
Alleen op momenten,
wanneer hij bij GESTU werkt.
Georg heeft ook een andere baan.
Georg werkt de helft van de dag bij GESTU.
De andere helft van de dag elders.

Dit is Helle.
Ze werkt als verkoopmedewerker in een supermarkt.
Haar werkgebied is de koelafdeling.
Helle begon haar leertraject bij de supermarkt in 2021.
De opleiding duurde 2 jaar.
Na het afronden ervan kon ze
blijven werken in dezelfde supermarkt.

Wat zijn de taken van Helle?
Wanneer er een nieuwe levering binnenkomt,
neemt zij de goederen over.
Eerst zorgt Helle voor oude leveringen.
Als ze daarmee klaar is,
dan ruimt ze de nieuwe levering op.
Helle plakt de datum van vandaag op een lijst.
Ze scant het met een scanapparaat.
Daarna voegt ze de data toe.

Wat is Helle’s voorbereiding?
Ze komt ’s ochtends naar de supermarkt.
Dan verkleedt ze zich.
Ze gaat naar de koelruimte.
Ze haalt de levering op.
Dan ruimt ze de levering op.
De rest blijft in het magazijn.
Dan pakt Helle de nieuwe levering.
Ze brengt het naar het magazijn.
Dan voert Helle de datum in met het scanapparaat.
Ze plakt de datum van vandaag op een lijst.

Helle werkt normaal gesproken in een team.
Ze werkt samen met collega’s.
Helle doet de koelafdeling alleen.
Soms werken er collega’s.
Helle communiceert meestal schriftelijk met haar collega’s.
Ze schrijft op papier.
Helle gebruikt gebarentaal met een slechthorende collega.
Ze gebruikt veel gezichtsuitdrukkingen en gebaren.
Helle heeft een dove collega.
Ze gebaren samen.
De communicatie is altijd anders.

Wat is belangrijk in het werk van Helle?
Alles is altijd netjes en opgeruimd.
De goederen moeten in de juiste volgorde op de plank staan.
De nieuwe goederen staan achteraan.
De goederen met de vroegste houdbaarheidsdatum staan vooraan.
Klanten veranderen vaak de volgorde.
Ze verplaatsen goederen van achter naar voren.
Helle brengt ze weer in de juiste volgorde.

Wanneer klanten komen,
communiceren ze met Helle op een stuk papier.
Of Helle gebruikt gezichtsuitdrukkingen en gebaren.
Soms leest Helle lippen,
als ze de lipbewegingen goed herkent.

Het is belangrijk:
Helle moet alle taken op het werkplan uitvoeren.
Zelfs als het langer duurt.
Alles moet af zijn.
Dan gaat Helle naar huis.

Verkoper van kunst- en knutselbenodigdheden

Dit is Giuseppina Laposaponara.
Haar bijnaam is Pina.

Pina werkt al 9 jaar in deze winkel.
Pina houdt van haar werk.
Bijvoorbeeld:
   • schilderen
   • naaien
   • borduren
   • porselein
   • snijden

Pina schildert.
Ze neemt deel aan competities.
Pina heeft een diploma in kunst.
Pina houdt van kunst.
Pina ging naar een kleermakersschool.
Pina doet dit allemaal in haar winkel.

De klanten zijn verschillend.
Sommige klanten brengen dingen.
Pina moet ze repareren.
Sommige klanten hebben oude huizen.
Pina moet daar iets veranderen.
Sommige klanten willen dat Pina iets opnieuw schildert.
Klanten vragen Pina om iets te doen.
Pina doet het.
Soms brengen klanten oude foto’s van:
   • grootouders
   • tantes
   • kleine kinderen

Pina maakt een borduurwerk van de foto’s.
Soms schildert Pina afbeeldingen voor klanten.
Pina kan kopjes of borden maken met afbeeldingen
van Italiaanse gebaren.
Bijvoorbeeld het gebaar voor:
   – Koffie
   – thee
   – Ik hou van je.
Pina kan ook op shirts borduren.

Wat gebeurt er op Pina’s werkdag?
Een klant komt binnen met een kapot ding.
Pina moet een cadeau maken voor een klant.
Bijvoorbeeld: een borduurwerk of een keramiek.
Elke klant wil iets anders.

Pina begint met de eerste klant.
Als Pina klaar is met de reparatie,
dan laat ze het drogen.
Ondertussen doet Pina iets anders.
Borduren, bijvoorbeeld.

Pina krijgt iets om te repareren.
Ze moet voorzichtig zijn:
De kleur is hetzelfde na de reparatie.
Soms is dat moeilijk.
Soms moet Pina een sticker met een foto
op iets plakken.
Dan schildert ze het ding,
zodat de foto echt lijkt.
Een klant heeft een gat in de muur in zijn flat.
De metselaars konden het gat niet repareren.
Dan vraagt de klant Pina:
Kun je het repareren?
Pina repareert dan het gat.
Pina schildert over het gat met de kleur van de muur.
Het voordeel is:
Het is goedkoper.
De klant hoeft niet de hele muur te schilderen.

Communicatie is geen probleem met horende klanten.
Sommige klanten bewegen hun lippen maar een beetje als ze spreken.
Dan vraagt Pina beleefd:
Kunt u dat alstublieft opschrijven?
De klanten realiseren zich dan:
Pina is doof.
Dan spreken de klanten duidelijker.
Pina heeft nog geen communicatieproblemen gehad.
Pina gebruikt Italiaanse gebarentaal met dove klanten.

Pina werkt al 9 jaar in de winkel.
Pina werkt altijd alleen.
Zelfs als Pina een cursus geeft voor horende mensen,
werkt ze alleen.
Pina neemt ook alleen deel aan tentoonstellingen.
Niemand helpt haar.
Er zijn ook geen gebarentaaltolken.
Soms worden cursussen georganiseerd door andere bedrijven.
Pina neemt deel aan deze zonder gebarentaaltolk.
Pina verklaart bij cursussen:
Ik ben doof.
Mensen moeten duidelijk spreken.
Dat maakt communicatie makkelijker.
Wanneer Pina veel werk te doen heeft,
maakt ze een tijdschema.
Ze schrijft op:
Wat moet ik deze week doen?
Als Pina niet alles af krijgt,
dan gaat ze naar huis.
Ze eet daar.
Dan komt Pina terug naar de winkel.
Ze werkt ’s avonds tot alles klaar is.

Pina werkt al 9 jaar in de winkel.
Op 31 mei zal het 10 jaar zijn.

Pina heeft assistentietechnologieën nodig.
Dit zijn apparaten.
Ze helpen Pina in haar dagelijks leven.
Bijvoorbeeld:
Er is een bel in de winkel.
Wanneer iemand op de bel drukt,
knippert er een licht.
Wanneer Pina aan het werken of borduren is in de achterkamer,
ziet ze het licht niet.
Ze heeft een andere waarschuwing nodig.
Pina volgt cursussen voor ondernemers.
Er zijn woorden in het Engels.
Pina’s mobiele telefoon vertaalt deze woorden.
Als een sprekend persoon ver van Pina zit,
kan de mobiele telefoon de vertaling niet weergeven.
Het is moeilijk,
wanneer Pina aantekeningen moet maken.
Ze moet tegelijkertijd kijken en schrijven.
Pina heeft hier hulp bij nodig.
Daarom vraagt ze de verantwoordelijke personen.

Pina werkt normaal gesproken in de winkel.
Soms is er iets kapot in het huis van een klant.
Bijvoorbeeld: een muur of een kast.
De klant kan het niet naar Pina’s winkel brengen.
Daarom werkt Pina in het huis van de klant.